Φυσικές επιστήμες και Μουσείο. Μια εναλλακτική διδακτική προσέγγιση

Οι φυσικές επιστήμες, ανέκαθεν ήταν ελκυστικές όταν παρουσιάζονταν με εύληπτο τρόπο στα παιδιά έξω από το παραδοσιακό εκπαιδευτικό περιβάλλον. Πιθανότατα το σχολείο να ευθύνεται για την ανάπτυξη άγχους και προκαταλήψεων ενάντια σε αυτού του είδους τα μαθήματα, αφού μπορεί να διδάσκονται με απαρχαιωμένο τρόπο αφενός και αφετέρου το άγχος της αξιολόγησης από τον εκπαιδευτικό να μπλοκάρει τη μάθηση.

Στη σύγχρονη και συνεχώς µεταβαλλόµενη κοινωνία είναι σηµαντικό τα παιδιά της προσχολικής και της πρώτης σχολικής ηλικίας να έρθουν σε επαφή µε τις φυσικές επιστήµες και το φυσικό περιβάλλον. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι δεδομένο ότι θα μαγευτούν από τις γνώσεις των φυσικών επιστημών και έχουν το πλεονέκτημα της μη επαφής τους με το παραδοσιακό σύστημα διδασκαλίας που προκαλεί φορμαλισμό στον τρόπο μάθησής τους. Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών έξω από την τυπική εκπαίδευση στην ουσία αυξάνει την διαδικασία της αλληλεπίδρασης του παιδιού με τη γνώση και τον πομπό της. Η αλληλεπίδραση του παιδιού στην ουσία προκαλεί την απαιτούμενη εξοικείωση, αλλά και την επαφή του με νέες μεθόδους μάθησης.

Έτσι το παιχνίδι έξω από την τάξη με αντικειμενικό σκοπό τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών μπορεί να οδηγήσει στη μάθηση πολύπλοκων εννοιών σε άτομα με μειωμένη εμπειρία από τη φύση και το περιβάλλον. Η αφομοίωση των εννοιών αυτών γίνεται όχι μέσα από έναν τρόπο στείρο – αυτόν της απομνημόνευσης – αλλά μέσα από την εσωτερίκευση της γνώσης, η οποία θα διατυπωθεί φορμαλιστικά στη συνέχεια μέσα από την τυπική εκπαίδευση. Η βιωματικότητα που προσφέρει η άτυπη εκπαίδευση και συγκεκριμένα το μουσείο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους γονείς ως προπομπός της γνώσης που θα διδαχτούν τα επόμενα χρόνια σε αυτό. Το σχολείο είναι αυτό που θα ορίσει την επιστημονική ορολογία σε βάθος και που θα τυποποιήσει τη γνώση σε ορισμούς και τύπους. Το παιδί στο μουσείο θα έρθει σε επαφή με τον επιστημονικό εγγραμματισμό ακούσια, αλλά με χαρά. Στις δράσεις του μουσείου σίγουρα θα χρησιμοποιηθεί επιστημονικό λεξιλόγιο, αλλά δεν θα είναι προχωρημένο και σίγουρα δεν θα συνδέεται με σύνθετα φαινόμενα.

Η διεθνής και εγχώρια εκπαιδευτική κοινότητα στρέφεται ολοένα προς την πρόωρη επαφή των παιδιών με την εκμάθηση των φυσικών επιστημών, προκειμένου να καταπολεμηθούν οι όποιες φοβίες δημιουργούνται στα παιδιά στη συνέχεια. Η εμπειρική μάθηση έχει βρεθεί στο στόχαστρο της ερευνητικής κοινότητας με αναρίθμητες δημοσιεύσεις και διπλωματικές εργασίες να ολοκληρώνονται κάθε χρόνο. Αξίζει κανείς να κάνει μία αναζήτηση στο Ιδρυματικό Αποθετήριο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου «Apothesis», προκειμένου να δει τον ενδιαφέρον φοιτητών και εκπαιδευτικών πάνω στο ζήτημα. Εκεί μπορεί κανείς να αναζητήσει ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες σε εκπαιδευτικούς και γονείς, για την αποτύπωση της χρησιμότητας και της εμπειρίας από την εφαρμογή της εμπειρικής εκπαίδευσης στα μουσεία.

Η έρευνα στον συγκεκριμένο χώρο μπορεί να προσδιορίσει κατά πόσο τα παιδιά απολαμβάνουν την επαφή τους με το μουσείο και τις δράσεις του, κατά πόσο οι δράσεις αυτές έχουν θετική επίδραση στο γνωστικό τους υπόβαθρο και κατά πόσο ήταν καλά σχεδιασμένες. Από την άλλη πλευρά για την επιτυχή συνεργασία σχολείου και μουσείου, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι εκπαιδευτικοί. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για τη διασύνδεση τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης. Επομένως αξίζει διερεύνησης το ζήτημα των προσδοκιών των εκπαιδευτικών από το μουσείο. Οι εκπαιδευτικοί ανέκαθεν υπήρξαν κομβικό σημείο στη μάθηση των παιδιών. Η άποψή τους χρήζει σφυγμομέτρησης.